Fotografować to znaczy wstrzymać oddech, uruchamiając wszystkie nasze zdolności w obliczu ulotnej rzeczywistości.

Henri Cartier-Bresson

Pierwszy wpis z cyklu „Kudłaty kadr” dotyczyć będzie podstaw obsługi aparatu oraz kadrowania. To jaki macie sprzęt na prawdę jest kwestią drugorzędną – to nie aparat robi zdjęcie tylko fotograf. Jako przykład mogę pokazać instagrama Marcina (instasetter), który wszystkie zdjęcia robi telefonem – jak widać da się robić świetne zdjęcia bez lustrzanki.

Oczywiście fajnie jeśli macie w aparacie możliwość ustawienia trybu manualnego. W pierwszej kolejności warto zapoznać się z instrukcją obsługi – choć pani pomimo, że nie jest mężczyzną to jak każdy szanujący się facet nie używa instrukcji i nie pyta o drogę :)

Nomenklatura, która się przydaje nawet przy czytaniu instrukcji, a także żeby zrozumieć o czym rozmawiają miłośnicy fotografii i onaniści sprzętowi:

• Migawka – to ten element dozuje długość czasu w trakcie którego światło „wpada do aparatu”, innymi słowy ustawienie czasu migawki skutkuje tym czy zdjęcie jest odpowiednio naświetlone (czy nie jest za jasne lub za ciemne).
• Niedoświetlenie/prześwietlenie zdjęcia – prześwietlenie też określane jest jako przepalenie – przepalenia nie da się skorygować w programie graficznym (tak samo jak niedoświetlonych elementów zdjęcia), ponieważ na fotografii zostało zarejestrowane za mało danych i próby zaciemnienia takich miejsc mogą skończyć się tym, że zdjęcie będzie wyglądało nieestetycznie, np. przy zbyt mocnym rozjaśnianiu pojawią się szumy.
• Szum/ziarno – różnica między tymi określeniami jest taka, że ziarno występuje w fotografii analogowej (na kliszy) a szum w fotografii cyfrowej. Szumy zazwyczaj jest mało estetyczny i spowodowany jest albo zbyt wysokim ISO, albo próbą rozjaśnienia ciemnych miejsc na zdjęciu:

• f: czyli przysłona – element obiektywu wpuszczający „grubość” strumienia światła do obiektywu, w praktyce oznacza to tyle że przy małej wartości przysłony będziemy mieć jasno na zdjęciu a przy dużej wartości przysłony światła wpuszczamy mniej:

„f” to jasność obiektywu (szkła), im mniejsza tym szkło jest jaśniejsze i niestety droższe. Ustawienie małej wartości przysłony daje nam również małą głębie ostrości.

• Głębia ostrości – duża głębia ostrości zapewnia ostrość całego obiektu, analogicznie mała głębia powoduje, że tylko fragment przedmiotu jest ostry:

Na zakres głębi ostrości mają wpływ: przysłona – im mniejszy otwór względny jest pozostawiony (czyli czym wyższa liczba przysłony, np. 16 lub 22), tym większa głębia; oraz odległość na jaką ustawiona jest ostrość obiektywu (odległość między przedmiotem a aparatem) – im odległość ta jest mniejsza, tym głębia ostrości również.

• Ekspozycja – z definicji: ilość światła padającego na film konieczna dla prawidłowego zrobienia zdjęcia. Uzyskuje się ją poprzez ustalenie wartości przysłony i czasu naświetlania w stosunku do wybranej czułości ISO, a także poprzez odpowiednie dozowanie oświetlenia (lampy błyskowe, lampy o świetle ciągłym, odbłyśniki, ekrany, żaluzje, rozpraszacze światła itp.).
• Ogniskowa – to inaczej kąt widzenia obiektywu: fisheye to 8mm (charakteryzuje się tym, że zagina horyzont), najpopularniejszy teleobiektyw to chyba 70-200 mm, obiektyw szerokokątny np. 24 mm, zoom to np 18-35 mm.

• AF/MF – autofocus (AF) to mówiąc po ludzku automatyczne ustawianie ostrości, analogicznie MF to manualne ustawianie ostrości
• WB – white balance, czyli balans bieli – służy do tego by temperatura barw na zdjęciu odpowiadała rzeczywistym kolorom, czyli przykładowo jeżeli przebywasz w pomieszczeniu oświetlonym przez światło żarowe to zdjęcie wyjdzie żółte. Można to skorygować bezpośrednio w aparacie ustawiając odpowiednio balans bieli, lub jeżeli robi się zdjęcia w formacie RAW to już w programie graficznym (ale o tym za chwilę).
• ISO – gdy robiło się zdjęcia na kliszach wybierało się czułość filmu, obecnie w aparatach cyfrowych mamy oznaczenie ISO. Im wyższa światłoczułość, tym krótszy czas potrzebny do naświetlenia danej klatki. Można w ten sposób uniknąć stosowania statywu do wykonywania zdjęć w słabym oświetleniu. Zbyt wysoka czułość ISO w technice cyfrowej zwiększa możliwość powstania na zdjęciu szumów.
• RAW/NEF – format zapisu zdjęcia (nazewnictwo w zależności od producenta). Zapisując zdjęcia w formacie RAW zachowujemy najwyższą jakość obrazu. Obecnie wiele aparatów kompaktowych a nawet niektóre telefony zapisują zdjęcia w tym formacie. RAW w dosłownym tłumaczeniu oznacza „surowy”, oznacza to, że fotografia nie jest przetworzona (.jpg na przykład jest już plikiem skompresowanym). W praktyce pliki źródłowe są zdecydowanie wygodniejsze przy obróbce i można z nimi dużo więcej zdziałać.

 

O kadrowaniu słów kilka

Niezależnie od tego co będzie obiektem fotografowanym na zdjęciu będzie liczyło się światło i kompozycja. Sposobów kadrowania jest kilka:

Pięć rad wynikających z naszego doświadczenia:

1. Nie wszystko na środku – najczęściej gdy patrzymy na swoje zdjęcia z wakacji to na środku jest model/modelka a w tle zabytek architektury/pomnik/widoczek itp.
Spróbuj ustawić modela w taki sposób, aby był widoczny ale nie znajdował się w centralnym punkcie na praktycznie całości kadru. Przykłady:

2. Nie wszystko na raz – czasami chciałoby się na jednym zdjęciu zawrzeć wszystko co nas otacza … niestety najczęściej kończy się to chaosem na fotografii. Warto czasami użyć zooma. Zanim naciśniesz spust migawki sprawdź czy nie lepiej trochę zbliżyć obraz.

3. Pobaw się perspektywą i wykorzystaj elementy otoczenia do ciekawego kadru – nie wszystko musi być ustawione w jednej linii, pobaw się perspektywą – zrób zdjęcie z poziomu podłogi lub wykorzystaj płotek/murek/drzewa jako „naturalną ramkę”, albo złap ostrość w odbiciu szyby/w kałuży/w lustrze:

4. Unikaj robienia zdjęć z góry – jeśli fotografujesz psa/dziecko/osobę siedzącą staraj się unikać robienia zdjęć stojąc „nad” obiektem – możesz wtedy na zdjęciu mieć znaczną dysproporcję głowy do reszty ciała i modelka o ile na ciebie nie zaszczeka to może czuć się nieatrakcyjna. Przykucnij/ usiądź, jak wolisz, staraj się mieć obiektyw na wysokości oczu modelki.

5. Jeśli łamiesz zasady rób to z pełną premedytacją – innymi słowy, chcesz foto z góry? to stań centralnie nad obiektem i zmuś modela/modelkę by spojrzał do góry:

jeśli chcesz krzywego kadru to z rozmachem – wtedy uzyskasz dynamikę na fotografii:

Macie pytania? Chcecie rozwinąć któryś z tematów piszcie śmiało w komentarzach lub na maila :) W kolejnych postach będzie o tym jak uzyskać dynamiczny kadr poprzez zoomowanie i śledzenie obiektu, o zależnościach między czasem a przesłoną, no i może jakiś psiarski fotospacer co wy na to?